Okres dojrzewania wiąże się z wieloma zmianami, które zachodzą zarówno w ciele, jak i psychice dziecka. To czas, gdy zaczynają ujawniać się różnego rodzaju zaburzenia, również zaburzenia lękowe. Czym się one charakteryzują i jak pomóc dziecku, które nie radzi sobie w codziennych sytuacjach?
Czym odróżnić lęk od zaburzeń lękowych?
Odczuwanie lęku jest jak najbardziej naturalne. Lęk to swego rodzaju znak ostrzegawczy, którego zadaniem jest zmobilizowanie nas do działania w stresującej bądź niebezpiecznej sytuacji. Dzięki niemu nie robimy rzeczy, które mogłyby zagrażać naszemu życiu. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy zwykły lęk przyjmuje formę zaburzeń lękowych, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Wiele z tych zaburzeń rozwija się lub nasila w okresie dojrzewania.
Co powinno zwrócić uwagę rodziców lub opiekunów? Na zaburzenia lękowe wskazywać mogą takie objawy, jak:
- lęk odczuwany znacznie silniej w porównaniu z sytuacją, w której dana osoba się znalazła;
- uczucie lęku, które pojawia się na długo przed sytuacją stresową i pozostaje na długo po niej;
- podczas napadu lęku można zaobserwować objawy somatyczne, takie jak: uderzenia gorąca, drżenie rąk, mdłości, zawroty głowy, a nawet silne ataki paniki.
Najczęściej występujące zaburzenia lękowe u młodzieży
Zaburzenia lękowe, które zaobserwować można u dorastających osób, często dotyczą sfery nawiązywania relacji społecznych. Uznaje się, że to właśnie dzieci i młodzież potrafią szybko przystosowywać się do nowych sytuacji i nawiązywać więzi ze swoimi rówieśnikami. Niestety nie dotyczy to wszystkich młodych osób. Nawet co piąty nastolatek może borykać się z zburzeniami lękowymi, a część z tych zaburzeń bezpośrednio wpływa na problemy z odnalezieniem się w sytuacji społecznej.
Wiele niepokojących symptomów zaburzeń lękowych można zaobserwować nawet u kilkuletnich dzieci. Na tym etapie często pojawia się lęk separacyjny. Niechęć przed rozstaniem z rodzicem to typowe zjawisko, jednak powinno słabnąć po ukończeniu przez dziecko 3 roku życia. Jeśli ten lęk przed rozstaniem nie słabnie, a wydaje się wzrastać, potrzebna będzie specjalistyczna pomoc.
U dzieci, które w dzieciństwie zmagały się z tego rodzaju lękiem, może pojawić się fobia społeczna. Przejawia się ona niechęcią lub nawet strachem przed obcymi osobami. Ci, którzy cierpią na fobię społeczną, boją się, że będą obserwowani, oceniani i wyśmiewani. Lęk ten może prowadzić do coraz większej izolacji, unikania wszelkich konfrontacji, a nawet depresji.
Skąd się biorą zaburzenia lękowe i jak sobie z nimi radzić?
Co sprawia, że u jednych nastolatków zaburzenia lękowe się pojawiają, a u innych nie? Jak w przypadku wielu zaburzeń, ogromne znaczenie mają tu predyspozycje genetyczne i pewne czynniki środowiskowe, czyli wychowanie, traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa oraz problemy w domu, z którymi dziecko musiało się mierzyć.
Zaburzenia lękowe mogą się przybierać na sile, dlatego tak ważne jest, by w porę rozpocząć terapię. Rodzice nie powinni lekceważyć objawów i wmawiać swoim dzieciom, że wyolbrzymiają. Nie powinni również pobłażać im i pozwalać na wszystko np. na opuszczanie lekcji. Unikanie stresujących sytuacji przynosi ulgę, jednak może powodować coraz większe problemy. Najlepiej skontaktować się ze specjalistą, by ustalić źródło problemu i rozpocząć walkę z wrogiem, jakim jest lęk.